Nazwę epoce dał późniejszy włoski malarz, architekt i pisarz, Giorgio Vasari. Nazwa ta miała wyrażać przeciwstawienie nowej epoki czasom średniowiecza. Termin ten oznacza powrót do starożytności, do sztuki i filozofii antycznej oraz odrodzenie człowieka i kultury. Z początku używano tej nazwy w znaczeniu odrodzenia państwa na wzór starorzymski, później dotyczyło to też literatury, filozofii i ideałów antycznych. Później znaczyło to również odnowę i rozwój ludzkości.
Renesans:

Odrodzenie:

"Zloty wiek kultury polskiej":
Z włoskiego renessaince. Odrodzenie literatury antycznej, ludzkości (renovatio hominis), przeszłości, odnowienie kultury i podnoszenie się jej na wyższy poziom, odnowienie starożytności (renovatio antiquitais), odrodzenie dawnej wiedzy i sztuki antyku, programowo zapoczątkowane w XIV w.
Nazwa polskiego renesansu. Podobnie jak złoty wiek starożytności, odrodzenie polskie obfitowało w świetne wydarzenia w dziedzinie kultury i sztuki (architektura, malarstwo, muzyka, literatura).

